‘Zeg, die concordante methode waar jij het laatst over
had. Die gaat ervan uit, dat elk woord door God zo is
neergezet in de Bijbel zoals het daar staat?’
Jawel, de Schrift is tot stand gekomen doordat mensen
door de heilige geest gedreven hebben gesproken en
geschreven. Elk woord staat op de juiste plaats. Je kunt
soms wel verschillen in handschriften zien, omdat men
vroeger de tekst overschreef. Maar die overlevering door
overschrijven is heel nauwkeurig gebeurd. Dat bleek bij-
voorbeeld uit de bekende Jesaja-rollen die in Qumran ge-
vonden werden.
‘Maar men denkt toch ook soms dat de Joden in de
Babylonische ballingschap zijn gaan schrijven en veel eerst
mondeling is overgeleverd?’
Met die opvatting, de redelijk wijdverbreid is, suggereert
men in feite onnauwkeurigheid. Men stelt dan dat het eerst
allemaal mondeling is doorgegeven en dat het om aange-
dikte verhalen ging, die daarom natuurlijk niet letterlijk waar
konden zijn. Uitvloeisel van dat soort gedachten is bijvoor-
beeld de doctorale studie van adjunct hoofdredacteur van
het Nederlands Dagblad, Koert van Bekkum. Hij bracht in
verband met die studie naar voren, dat in de tijd dat Israel
onder Jozua Jericho en Ai veroverde, in die steden hoogst-
waarschijnlijk helemaal geen mensen woonden!
‘Echt waar? Dat zou betekenen dat wat in Jozua staat over
die geschiedenis helemaal niet klopt?’
Hij zei ook in het interview wat toen in die krant stond:
‘Mensen, dan hebben wij een probleem!’
Hij gaf aan dat er toen verhalen ontstonden, waarbij het niet
zozeer ging om de exacte waarheid, maar om wat stoere ver-
halen over grote overwinningen. Daarbij grootspraak en zo.
Tel daarbij op, dat die verhalen lange tijd mondeling werden
doorgegevenen je hebt een zeer slordige weergave van wat
echt gebeurd is. Met andere woorden: dit soort verhalen in
de Bijbel is niet echt betrouwbaar.
‘Dus: de Bijbel is niet echt betrouwbaar.’
Dat ligt natuurlijk in het verlengde van dit soort opvattingen.
En dat gaat als serieus in theologische kringen rond.
Het heeft te maken met wat ‘hogere Schriftkritiek’ wordt ge-
noemd. Als je je geloof kwijt wil raken, moet je theologie
gaan studeren op de algemene universiteiten van ons land,
of daarbuiten. Gelukkig hoeven wij de Bijbel niet te verdedigen.
De manuscripten zijn nauwkeurig overgeschreven en men is
al heel vroeg gaan schrijven, ver voor de ballingschap in Ba-
bel. Waarom zou Adam als eerste mens daar al niet mee be-
gonnen zijn?